Državljanstvo | Generalni konzulat Republike Srbije u Trstu

Državljanstvo Republike Srbije regulisano je Zakonom o državljanstvu ("Sl. glasnik RS", br. 135/2004, 90/2007 i 24/2018), koji određuje uslove i postupak sticanja, gubitka i otuđenja državljanstva. Zakon nastoji da obezbedi pravedan i jasan okvir za sticanje nacionalne pripadnosti, u skladu sa nacionalnim interesima i međunarodnim standardima. Prema ovom zakonu, državljanstvo Srbije stiče se rođenjem po osnovu porekla, prirodnom putem, kao i drugim zakonskim mehanizmima, uz poštovanje prava pojedinca i poštovanje uslova propisanih zakonom. Ova pravna regulativa takođe reguliše uslove za gubitak državljanstva i procedure u vezi sa upisom u službene evidencije, čime se održava pravna sigurnost u odnosima građana i države.

Sticanje državljanstva poreklom

Prema čl. 7 Zakona o državljanstvu, državljanstvo Republike Srbije poreklom stiče dete:

čiji su oba roditelja u trenutku njegovog rođenja državljani Republike Srbije;
čiji je jedan roditelj u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije a dete je rođeno na teritoriji Republike Srbije;
rođeno u inostranstvu, čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije a drugi je nepoznat ili nepoznatog državljanstva ili bez državljanstva.

Prema čl. 9 Zakona o državljanstvu, državljanstvo Republike Srbije poreklom stiče dete:

Čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije a drugi je strani državljanin, ako ga roditelj koji je državljanin Republike Srbije prijavi do navršene 18. godine života kod nadležnog diplomatskog ili konzularnog predstavništva Republike Srbije kao državljanina Republike Srbije i ako podnese zahtev za upis deteta u evidenciju državljana nadležnom organu u Republici Srbiji. Ako je dete pod starateljstvom, prijavu i zahtev podnosi staralac.

Dete rođeno u inostranstvu, čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije, stiče poreklom državljanstvo Republike Srbije ako bi ostalo bez državljanstva čak i ako nisu ispunjeni uslovi iz Zakona.

Ako je dete starije od 14. godina, za sticanje državljanstva u smislu st. 1. i 2. ovog člana potrebna je i njegova saglasnost.

Prema čl. 10 Zakona o državljanstvu

lice starije od 18 godina života rođeno u inostranstvu čiji je jedan roditelj u trenutku njegovog rođenja bio državljanin Republike Srbije a drugi strani državljanin stiče poreklom državljanstvo Republike Srbije ako do navršene 23. godine života podnese zahtev za upis u evidenciju državljana nadležnom organu u Republici Srbiji, pod uslovom da nije steklo državljanstvo Republike Srbije na način predviđen članom 9. stav 1. ovog Zakona.

Zahev za upis u MK i u državljanstvo RS

Postupak:

U slučaju kad su oba ili jedan roditelj u trenutku rođenja deteta državljani Republike Srbije, a dete je rođeno u inostranstvu, zahtev za upis u matičnu knjigu rođenih gde se ujedno evidentira i državljanstvo Republike Srbije podnosi jedan roditelj preko DKP Republike Srbije na čijem području roditelj koji podnosi zahtev privremeno boravi.

Zahtev se može podneti i matičnoj službi opštine po mestu poslednjeg prebivališta roditelja u vreme rođenja deteta, radi upisa u matičnu knjigu rođenih i ujedno se evidentira činjenica državljanstva Republike Srbije.

Ako roditelji nisu imali zajedničko prebivalište, upis se vrši po mestu prebivališta jednog od roditelja, a ako je mesto prebivališta roditelja nepoznato, upis se vrši po mestu rođenja jednog od roditelja (Zakon o matičnim knjigama Republike Srbije).

Uz zahtev za upis podnosilac zahteva prilaže:

a) ako su oba ili jedan roditelj državljani Republike Srbije:

original izvoda iz matične knjige rođenih inostranog organa na internacionalnom obrascu. Ukoliko izvod nije na internacionalnom obrascu, već na obrascu dotične države on mora biti preveden i propisno overen.
dokaz o državljanstvu Republike Srbije za roditelja:

- uverenje o državljanstvu Republike Srbije, ne starije od 6. meseci koje sadrži klauzulu o osnovu i datumu upisa u evidenciju državljana Srbije; ili

- izvod iz matične knjige državljana koja se vodila u Saveznom ministarstvu unutrašnjih poslova, izdat u skladu sa Zakonom, ili

- izvod iz matične knjige rođenih u kome je u skladu sa Zakonom upisana činjenica o državljanstvu Republike Srbije, ne stariji od 6. meseci; ilipasoš R.Srbije ;

izvod iz matične knjige venčanih za roditelje, odnosno, ako je dete vanbračno dokaz o priznanju očinstva.

b) ako se radi o licu koje je postalo punoletno i koje je kao dete ostalo bez državljanstva i nije bilo prijavljeno niti je za njega podnet zahtev za upis podnosilac prilaže:

– izvod iz matične knjige rođenih;

– dokaz da je lice bez državljanstva (putna isprava za lice bez državljanstva).

član 11. Zakona, glasi:

Pod uslovom iz člana 7. do 10. ovog Zakona, državljanstvo Republike Srbije stiče poreklom i usvojenik-stranac, odnosno usvojenik bez državljanstva, u slučaju potpunog usvojenja.
Zahtev za upis usvojenika iz stava 1. ovog člana u evidenciju državljana podnosi usvojilac – državljanin Republike Srbije.
Zahtev iz stava 2. ovog člana podnosi usvojenik stariji od 18 godina do navršene 23. godine života.

Postupak za upis je isti a uz zahtev se prilaže:

– izvod iz matične knjige rođenih;- rešenje o potpunom usvojenju.

Sticanje državljanstva prijemom

1. Prijem stranca u državljanstvo Republike Srbije

Pitanje prijema stranca u državljanstvo Republike Srbije regulisano je članom 14. Zakona i glasi:

Stranac kome je shodno propisima o kretanju i boravku stranaca odobreno stalno nastanjenje u Republici Srbiji može biti, na svoj zahtev, primljen u državljanstvo Republike Srbije, pod uslovom:

1) da je navršio 18. godina života i da mu nije oduzeta poslovna sposobnost;
2) da ima otpust iz stranog državljanstva ili da podnese dokaz da će otpust dobiti ako bude primljen u državljanstvo Republike Srbije;
3) da je do podnošenja zahteva najmanje tri godine neprekidno imao prijavljeno prebivalište na teritoriji Republike Srbije;
4) da podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.

Uslov iz tačke 2. stava 1. ovog člana ispunjen je ako je zahtev podnelo lice bez državljanstva ili lice koje pruži dokaz da će po zakonu zemlje čiji je državljanin izgubiti državljanstvo prijemom u državljanstvo Republike Srbije.

Ako strana država ne dozvoljava otpust iz državljanstva ili za otpust postavlja uslove koje stranac ne može ispuniti, ispunjenost uslova iz tačke 2. stava 1. ovog člana ne traži se ako podnosilac zahteva podnese izjavu da se odriče stranog državljanstva u slučaju sticanja državljanstva Republike Srbije.

Odricanje ili gubitak ranijeg državljanstva neće se zahtevati ako to nije moguće ili se ne može razumno očekivati.

Uz zahtev podnosilac prilaže:

a) overenu kopiju odobrenja za stalno nastanjenje u Republici Srbiji (overa može biti izvršena od strane opštine ili suda);
b) izvod iz matične knjige rođenih (i za decu ukoliko su obuhvaćena zahtevom);
v) izvod iz matične knjige venčanih;
g) potvrdu – garanciju (zajamčenje) nadležnog inostranog organa da će otpust dobiti ako bude primljen u državljanstvo Republike Srbije a u slučaju da je već otpušten iz stranog državljanstva rešenje o otpustu iz stranog državljanstva, ili
– putnu ispravu koja se izdaje licu bez državljanstva, ili
– potvrdu ili drugi dokument nadležnog inostranog organa da će prijemom u državljanstvo Republike Srbije po zakonu zemlje čiji je državljanin automatski izgubiti njeno državljanstvo, ili
– izjavu da se odriče stranog državljanstva ako stekne državljanstvo Republike Srbije (pod uslovima iz člana 12. stav 3. Zakona);
Ukoliko su zahtevom obuhvaćena i deca i za njih se prilaže jedan od navedenih dokumenata, ukoliko nisu obuhvaćena u ispravi koja se odnosi na podnosioca zahteva. Ako je dete starije od 14 godina, prilaže se i njegova pismena saglasnost da želi da stekne državljanstvo Republike Srbije, odnosno da je saglasno sa izjavom roditelja-podnosioca zahteva o odricanju od stranog državljanstva ako stekne državljanstvo Republike Srbije.
d) dokaz o prebivalištu (najmanje tri godine) i fotokopiju lične karte za strance;
đ) dokaz o uplaćenoj taksi.

– član 17. Zakona glasi:

Stranac koji je najmanje tri godine u bračnoj zajednici sa državljaninom Republike Srbije i kome je odobreno stalno nastanjenje u Republici Srbiji može biti primljen u državljanstvo Republike Srbije ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.

Uz zahtev podnosilac prilaže:

a) overenu kopiju odobrenja za stalno nastanjenje u Republici Srbiji (overa može biti izvršena od strane opštine ili suda);
b) izvod iz matične knjige rođenih (i za decu ukoliko su obuhvaćena zahtevom);
v) izvod iz matične knjige venčanih (ne stariji od 6. meseci kao dokaz da je najmanje tri godine u bračnoj zajednici);
g) potpisana izjava da Republiku Srbiju smatra svojom državom;
d) fotokopiju lične karte za strance;
đ) dokaz o uplaćenoj taksi.

Ukoliko su zahtevom obuhvaćena i deca i za njih se prilaže jedan od navedenih dokumenata, ukoliko nisu obuhvaćena u ispravi koja se odnosi na podnosioca zahteva. Ako je dete starije od 14 godina, prilaže se i njegova pismena saglasnost da želi da stekne državljanstvo Republike Srbije, odnosno da je saglasno sa izjavom roditelja-podnosioca zahteva o odricanju od stranog državljanstva ako stekne državljanstvo Republike Srbije.

2. Zahtev za prijem iseljenika u državljanstvo Republike Srbije

Prijem iseljenika u državljanstvo regulisano je članom 18. Zakona koji glasi:
Iseljenik i njegov potomak mogu biti primljeni u državljanstvo Republike Srbije ako su navršili 18 godina života i nije im oduzeta poslovna sposobnost i ako podnesu pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatraju svojom državom.

Bračni drug lica iz stava 1. ovog člana koje je steklo državljanstvo Republike Srbije može biti primljen u državljanstvo Republike Srbije ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.

Pod iseljenikom, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se lice koje se iselilo iz Republike Srbije sa namerom da stalno živi u inostranstvu.

Uz zahtev podnosilac prilaže:

a) izvod iz matične knjige rođenih (i za decu ako su obuhvaćeni zahtevom);

b) izvod iz matične knjige venčanih;

v) izvod iz matične knjige rođenih za pretke koji su rođeni u Republici Srbiji i imali državljanstvo Republike Srbije (ako podnosilac zahteva nije rođen u Republici Srbiji);

g) ako je dete starije od 14. godina potrebna je njegova saglasnost;

d) pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatraju svojom državom.

Za prijem u državljanstvo Republike Srbije iseljenika nije potreban otpust iz stranog državljanstva, što znači da može imati dvojno državljanstvo ( ne mora živeti u Republici Srbiji i nije mu potrebno odobrenje o stalnom nastanjenju).

Član 23. Zakona glasi:

Pripadnik srpskog naroda, koji nema prebivalište na teritoriji Republike Srbije, ima pravo da bude primljen u državljanstvo Republike Srbije bez otpusta iz stranog državljanstva, ako je navršio 18 godina života i nije mu oduzeta poslovna sposobnost i ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.
Pod uslovima iz stava 1. ovog člana, u državljanstvo Republike Srbije može biti primljeno i lice rođeno u drugoj republici ranije SFRJ koje je imalo državljanstvo te republike ili je državljanin druge države nastale na teritoriji ranije SFRJ, koje kao izbeglo, prognano ili raseljeno lice boravi na teritoriji Republike Srbije ili je izbeglo u inostranstvo.
*Pod uslovima iz stava 1. ovog člana u državljanstvo Republike Srbije može biti primljen pripadnik drugog naroda ili etničke zajednice sa teritorije Republike Srbije.

*Zahtev za prijem u državljanstvo na osnovu člana 23. stav 3. ovog zakona može se podneti u roku od dve godine od dana stupanja na snagu Zakona o izmenama i dopunama Zakona o državljanstvu Republike Srbije ( “Službeni glasnik RS”, br. 90/2007 od 1.10.2007. godine).

Uz zahtev po članu 23. stav 1. i 3. Zakona podnosilac prilaže:

a) izvod iz matične knjige rođenih;
b) uverenje o državljanstvu;
v) izvod iz matične knjige venčanih;
g) fotokopija dokumenta sa fotografijom (pasoš) ili drugi dokument (lična karta);
d) potpisana izjava;
đ) za dete starije od 14 godina potrebna je njegova saglasnost;
e) dokaz o uplaćenoj taksi.

Lica koja su izbegla na teritoriju Republike Srbije ili u inostranstvo (član 23. stav 2 Zakona) uz zahtev za sticanje državljanstva prilažu:

a) dokaz o prebivalištu, odnosno boravištu (ako je lice izbeglo u inostranstvo dokaz o istom);
b) izvod iz matične knjige rođenih;
v) uverenje o državljanstvu druge države nastale na teritoriji SFRJ ili republike koja je bila u sastavu SFRJ;
g) izvod iz matične knjige venčanih;
d) fotokopija izbegličke legitimacije (ako je lice izbeglo u Republiku Srbiju, odnosno SCG);
đ) fotokopija lične karte ili druge javne isprave;
e) saglasnost deteta, ako zahtev za dete starije od 14 godina podnosi roditelj;
ž) potpisana izjava;
z) dokaz o uplaćenoj taksi.

Zahtevi za sticanje državljanstva prijemom i prestanak državljanstva podnose se organu unutrašnjih poslova po mestu prebivališta odnosno boravišta podnosioca zahteva, a mogu se podneti i preko nadležnog diplomatskog ili konzularnog predstavništva Republike Srbije koji će ga bez odlaganja proslediti ministarstvu nadležnom za unutrašnje poslove.

Zahtev za sticanje i prestanak državljanstva R Srbije podnosi se lično ili preko punomoćnika, za lice lišeno poslovne sposobnosti zahtev podnosi staralac, a za dete do navršene 18. godine života zahtev podnosi roditelj, odnosno daje pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom s tim što je za dete starije od 14. godina potrebna i njegova saglasnost.

Prestanak državljanstva otpustom

Prema članu 28. Zakona, državljaninu Republike Srbije državljanstvo Republike Srbije prestaje otpustom ako podnese zahtev za otpust i ako ispunjava sledeće uslove: 1) da je navršio 18 godina života; 2) da nema smetnji u pogledu vojne obaveze; 3) da je izmirio poreze i druge zakonske obaveze u Republici Srbiji; 4) da je regulisao imovinskopravne obaveze iz bračnog odnosa i odnosa roditelja i dece prema licima koja žive u Republici Srbiji; 5) da se protiv njega u Republici Srbiji ne vodi krivični postupak za krivična dela za koja se goni po službenoj dužnosti, a ako je u Republici Srbiji osuđen na kaznu zatvora – da je tu kaznu izdržao; 6) da ima strano državljanstvo ili dokaz da će biti primljen u strano državljanstvo.

Uz zahtev za otpust podnosilac prilaže:

a) izvod iz matične knjige rođenih (i za dete ako je obuhvaćeno zahtevom); b) dokaz o državljanstvu Republike Srbije: – uverenje o državljanstvu Republike Srbije, ne starije od 6. meseci, ili – izvod iz matične knjige jugoslovenskih državljana koja se vodila u Saveznom ministarstvu unutrašnjih poslova, izdat u skladu sa Zakonom, ili – izvod iz matične knjige rođenih u kome je u skladu sa Zakonom upisana činjenica o državljanstvu Republike Srbije, ne starije od 6. meseci. v) dokaz da ima strano državljanstvo ili garanciju (zajamčenje) da će biti primljen u strano državljanstvo (i za dete ukoliko je obuhvaćeno zahtevom roditelja); g) pisanu saglasnost drugog roditelja, ukoliko se istim zahtevom traži otpust iz državljanstva i za decu do navršene 18 godine života (potpis roditelja koji daje saglasnost mora biti overen od strane nadležnog suda ili opštinskog organa uprave u zemlji, ili DKP Republike Srbije); d) pisana saglasnost deteta starijeg od 14. godina, koju potpisuje pred ovlašćenim licem nadležnog organa u Republici Srbiji ili pred DKP Republike Srbije, obrazac – prilog 10; đ) pravosnažna sudska odluka o razvodu (ako su roditelji razvedeni) ili kopija overena od strane nadležnog organa u Republici Srbiji ili od strane DKP Republike Srbije (ovo u slučaju kad zahtev podnosi roditelj kome je dete pravosnažnom odlukom povereno na čuvanje i vaspitanje); e) mišljenje nadležnog organa starateljstva u Republici Srbiji ili DKP Republike Srbije ako drugi roditelj ne da saglasnost za otpust deteta iz državljanstva, ili je nepoznatog prebivališta, ili je lišen poslovne sposobnosti ili roditeljskog prava; ž) rešenje o potpunom usvojenju deteta u slučajevima kada se traži otpust iz državljanstva Republike Srbije za usvojenika do navršene 18. godine života (kada zahtev podnosi usvojilac koji je stranac prilaže i dokaz o stranom državljanstvu); z) uverenje da se protiv njega ne vodi krivični postupak u Republici Srbiji; i) uverenje da je izmirio poreze i doprinose; j) uverenje da je izmirio imovinsko pravne obaveze iz odnosa roditelja i dece od Centra za socijalni rad; k) dokaz o uplaćenoj taksi.

Prestanak državljanstva odricanjem

Prema članu 33. Zakona, punoletni državljanin Republike Srbije koji je rođen i živi u inostranstvu, a ima strano državljanstvo može se do navršene 25. godine života odreći državljanstva Republike Srbije.
U pogledu odricanja od državljanstva deteta do navršene 18. godine života shodno se primenjuju odredbe člana 30. ovog zakona.

Uz izjavu o odricanju podnosilac prilaže:

a) izvod iz matične knjige rođenih;
b) dokaz o državljanstvu Republike Srbije:
– uverenje o državljanstvu Republike Srbije, ne starije od 6. meseci, ili
– izvod iz matične knjige jugoslovenskih državljana koja se vodila u Saveznom ministarstvu unutrašnjih poslova, izdat u skladu sa Zakonom, ili
– izvod iz matične knjige rođenih u kome je u skladu sa Zakonom upisana činjenica o državljanstvu Republike Srbije, ne starije od 6. meseci, ili
– pasoš Republike Srbije.
v) uverenje ili drugi dokaz o stranom državljanstvu;
g) dokaz o prebivalištu u inostranstvu (lična karta ili druga isprava nadležnog inostranog organa sa adresom prebivališta u inostranstvu);
d) dokaz o uplaćenoj taksi.

Ponovno sticanje državljanstva

Prema članu 34. Zakona, lice koje je otpušteno iz državljanstva Republike Srbije i steklo strano državljanstvo i lice kome je na zahtev roditelja prestalo državljanstvo Republike Srbije otpustom ili odricanjem može ponovo steći državljanstvo Republike Srbije ako podnese zahtev za ponovno sticanje državljanstva Republike Srbije, ako je navršio 18 godina života i nije mu oduzeta poslovna sposobnost i ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.

Uz zahtev podnosilac prilaže:

a) izvod iz matične knjige rođenih;
b) rešenje o otpustu iz državljanstva Republike Srbije (kopija);
v) dokaz o stranom državljanstvu;
g) potpisana izjava;
d) kopija dokumenta sa fotografijom (pasoš);
đ) dokaz o uplaćenoj taksi.

Utvrđivanje državljanstva

Prema članu 44. Zakona, za lice koje je steklo državljanstvo Republike Srbije a nije upisano u matičnu knjigu rođenih ili u evidencije državljana Republike Srbije vođene po dosadašnjim propisima, ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove utvrdiće državljanstvo tog lica na njegov zahtev, odnosno na zahtev nadležnog organa koji vodi postupak u vezi sa ostvarivanjem prava lica ili po službenoj dužnosti.

O utvrđivanju državljanstva Republike Srbije ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove donosi rešenje. Lice za koje je utvrđeno državljanstvo Republike Srbije upisuje se u evidenciju državljana Republike Srbije koja se vodi po odredbama ovog zakona.

Uz zahtev za utvrđivanje podnosilac prilaže:

a) dokaz da nije upisan u evidenciju državljana Republike Srbije na teritoriji Republike Srbije (po mestu rođenja podnosioca zahteva, odnosno mestu rođenja ili prebivališta njegovih roditelja);

b) izvod iz matične knjige rođenih;

v) uverenje o državljanstvu za roditelje koje sadrži klauzulu o osnovu i datumu upisa u evidenciju državljana Republike Srbije koje se izdaje na osnovu evidencije koja je vođena prema ranijim zakonima;

g) izvod iz matične knjige venčanih za roditelje;

d) izvod iz matične knjige venčanin;

đ) dokument kojim dokazuje pretpostavku državljanstva (pasoš, vojna knjižica, itd);

e) dokaz o uplaćenoj taksi.